PESEL

Wtorek, 16 stycznia 2024 (16:02) Aktualizacja Poniedziałek, 25 marca 2024 (10:49)
PESEL, który jest skrótem od "Powszechny Elektroniczny System Ewidencji Ludności", to polski narodowy system identyfikacji obywateli. Został wprowadzony w 1979 roku i jest kluczowym elementem administracyjnym, używanym do identyfikacji osób w różnych aspektach życia publicznego i prywatnego w Polsce.
PESEL - najważniejsze informacje
Numer PESEL każdy Polak znajdzie w dowodzie osobistym i wielu innych dokumentach. Można go zastrzec, by ktoś nie wykorzystał naszych danych. / Arkadiusz Ziolek /East News

PESEL - najważniejsze informacje

System PESEL obejmuje wszystkich obywateli Polski niezależnie od wieku, jak również osoby zamieszkałe w Polsce, ale nie posiadające obywatelstwa polskiego, które zarejestrowały swoje pobyt na terytorium Polski na okres dłuższy niż 2 miesiące. Numer PESEL przyznawany jest przy narodzinach lub w momencie rejestracji pobytu. 

Ile cyfr ma numer PESEL? 

Numer PESEL składa się z 11 cyfr, z których każda ma swoje znaczenie. 

Pierwsze sześć cyfr PESEL-u to data urodzenia osoby, zapisana w kolejności: rok, miesiąc, dzień. 

Kolejne cztery cyfry PESEL-u to numer serii, który ma na celu zapewnienie unikalności numeru; zawiera on także informacje o płci osoby – przedostatnia cyfra jest parzysta dla kobiet i nieparzysta dla mężczyzn. 

Ostatnia cyfra numeru PESEL to cyfra kontrolna, służąca do weryfikacji poprawności całego numeru.
 
Numer PESEL używany jest w systemach administracji publicznej, w tym w urzędach skarbowych, w ZUS (Zakład Ubezpieczeń Społecznych), w służbie zdrowia, w systemach edukacyjnych, a także przy zawieraniu różnego rodzaju umów cywilnoprawnych czy w bankowości. Numer ten umożliwia szybką i jednoznaczną identyfikację osoby, co jest kluczowe dla efektywnego funkcjonowania wielu systemów państwowych i prywatnych. Jego uniwersalność sprawia, że jest on jednym z najważniejszych numerów identyfikacyjnych w Polsce, pełniąc funkcję podobną do numeru ubezpieczenia społecznego (Social Security Number) w Stanach Zjednoczonych czy National Insurance Number w Wielkiej Brytanii.

Jak zastrzec numer PESEL?

Zastrzeżenie numeru PESEL jest dostępne dla każdego od 17 listopada 2023 roku. Można to zrobić poprzez stronę obywatel.gov.pl, aplikację mObywatel, w placówkach bankowych, na poczcie lub w urzędach gminy. Nowe przepisy wymagają od instytucji finansowych sprawdzania, czy numer PESEL klienta nie znajduje się w rejestrze zastrzeżeń przed przeprowadzeniem operacji wymagających jego użycia, takich jak udzielenie kredytu. 

Banki mają czas na dostosowanie się do tych wymagań do 1 czerwca 2024 roku, od kiedy będą musiały weryfikować, czy PESEL klienta został zastrzeżony.
 
Dodatkowo, od lipca tego roku obowiązuje ustawa dotycząca skutków ograniczenia kradzieży tożsamości, wprowadzająca rejestr zastrzeżeń numeru PESEL. Zmiany te mają na celu ochronę danych przed wykorzystaniem przez przestępców. 

Proces zastrzeżenia numeru PESEL jest prosty i może być dokonany online (np. w aplikacji mObywatel), w placówce bankowej, na poczcie, lub w urzędzie gminy. Istnieje również możliwość cofnięcia zastrzeżenia w każdej chwili oraz sprawdzenia historii weryfikacji numeru. Wszystkie te operacje są bezpłatne. Instytucje finansowe są teraz zobowiązane do weryfikacji numeru PESEL w rejestrze zastrzeżeń przed przeprowadzeniem jakiejkolwiek operacji finansowej z jego użyciem.

Temat PESEL znajdziesz również w serwisie:

PESEL - Wiadomości

PESEL - Wideo